Όταν το «συλλυπητήρια» γίνεται στήριξη

Σήμερα, επισκέφτηκα πρώτη φορά μία γιατρό για προσωπικό μου θέμα και μέσα στην εξιστόρησή μου, ανέφερα το γεγονός του θανάτου του παιδιού μου.  Η έως τώρα εμπειρία μου είναι ότι περισσότεροι γιατροί περιορίζονται σε ένα ευγενικό «συλλυπητήρια», ή σε ένα βλέμμα συμπόνιας ή (ναι μου έχει συμβεί και αυτό) απλώς το έχουν αγνοήσει σαν να μην το άκουσαν.

Η γιατρός όμως αυτή, στάθηκε με τρυφερότητα, σεβασμό, με ρώτησε πολύ απαλά για το βίωμά μου και μου έδωσε χώρο να μιλήσω για τον πόνο μου, χωρίς να τον αφήσει να χαθεί μέσα στο ιατρείο.

Μόλις έφυγα, έλαβα στο κινητό μου το εξής μήνυμα με τα λόγια* της Björk, (που έχουν τόσο βάθος και προσφέρουν τροφή για σκέψη):

Μία τόσο δα μικρή, διακριτική κίνηση, λίγες μόνο λέξεις στο κινητό, πόσο μεγάλο αντίκτυπο είχαν στην ψυχή μου. Όχι οι λέξεις μόνο καθαυτές, αλλά η πράξη της ανθρώπινης σύνδεσης και της αναγνώρισης.

Νιώθω ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι όλη αυτή η εκφρασμένη ανθρωπιά συνέβη μέσα σε ένα ιατρείο — έναν χώρο όπου συνήθως επικεντρωνόμαστε στη διάγνωση και τη θεραπεία του σώματος, όχι της ψυχής.

Από την εμπειρία μου ως πενθούσα μητέρα και από το σημερινό μου βίωμα, επιβεβαιώνω ακόμα μία φορά ότι οι πενθούντες δεν αναζητούν πολύπλοκα πράγματα, δεν αναζητούν κάτι μεγάλο. Λίγες λέξεις, μία διακριτική χειρονομία, αληθινή προσοχή, διακριτική στήριξη, που μπορεί να φαίνονται μικρά, είναι όμως καθοριστικής σημασίας και γίνονται βάλσαμο στην ψυχή.

Οι άνθρωποι που πενθούν το αγαπημένο τους πρόσωπο…

Θέλουν να ακουστούν και να γίνουν πιστευτοί, να μοιραστούν τον πόνο τους χωρίς να νιώθουν ότι ενοχλούν και να βρουν κάποιον/α που να αναγνωρίζει πως το πένθος του είναι πραγματικό. Να γίνει μάρτυράς του.  

Χρειάζονται χώρο για να εκφράσουν τα συναισθήματά τους — λέξεις και ερωτήσεις που δεν κλείνουν τη συζήτηση με ένα απλό «συλλυπητήρια», αλλά ανοίγουν ένα καταφύγιο στήριξης όπου επιτρέπεται να μιλήσουν ελεύθερα για τον κόσμο τους που έχει σπάσει.

Η αυθεντική παρουσία, χωρίς βιαστικές προσπάθειες για «λύση» ή «θεραπεία», και ο διακριτικός σεβασμός προς τη θλίψη τους φέρνουν πραγματική ανακούφιση. Μια τόσο απλή πράξη τρυφερότητας μπορεί να γίνει λιθαράκι στην πορεία τους.

Τελικά, το πιο καθοριστικό μήνυμα που επιθυμούμε ως πενθούντες είναι ότι το πένθος μας έχει αξία. Και αυτό δεν πρόκειται για απλή παρηγοριά αλλά για βαθιά αναγνώριση της ύπαρξής μας μέσα στην απώλεια — το θεμέλιο μας για να «σκάψουμε» μέλλον και να φανταστούμε ένα νέο έδαφος ζωής.

Ένα ευχαριστώ μέσα από την καρδιά μου, στην γιατρό που με αγκάλιασε σήμερα με τρυφερότητα και διακριτικότητα. Ο τρόπος της και η μικρή της πράξη φώτισε το σκοτάδι του πένθους μου και μου έδωσε δύναμη και ελπίδα μέσα σε έναν κόσμο που ο πόνος και το πένθος δεν μιλιούνται.

Εύχομαι να ζείτε κι εσείς στιγμές τρυφερής στήριξης — είτε από γνωστούς είτε από άγνωστους — που θα φωτίζουν την καρδιά σας. Και με όση γενναιότητα κουβαλάτε μέσα σας, φανταστείτε έναν καινούριο κόσμο για τον εαυτό σας: σκάψτε τη δική σας “σπηλιά” στο μέλλον και διεκδικήστε τον χώρο της ελπίδας που αξίζετε.

Με αγάπη

Αναστασία

Υ.Γ. *Μετάφραση:

«Μετά από τραγωδίες, πρέπει να εφεύρεις έναν καινούριο κόσμο, να τον πλέξεις ή να τον κεντήσεις, να τον «υφάνεις» με τη φαντασία σου. Δεν πρόκειται να σου δοθεί επειδή πιστεύεις ότι το αξίζεις. Δεν λειτουργεί έτσι. Πρέπει να φανταστείς κάτι που δεν υπάρχει και να σκάψεις μια «σπηλιά» στο μέλλον, διεκδικώντας τον χώρο σου. Είναι ζήτημα εδαφικής ελπίδας. Εκείνη τη στιγμή, αυτό το σκάψιμο φαίνεται ουτοπικό, αλλά στο μέλλον θα γίνει η δική σου πραγματικότητα.»